روز جهانی دیابت

امروز 14 نوامبر یا همان 23 آبان روز جهانی دیابت است. این روز توسط انجمن بین المللی دیابت و سازمان بهداشت جهانی به دلیل افزایش روز افزون مبتلایان به این بیماری نام گذاری شده است. شعار سال 2018 این انجمن “دیابت نگرانی هر خانواده” است.

در ایران نیز از سال 92 تاکنون هر ساله یک هفته از آبان ماه به نام هفته ملی دیابت نامگذاری شده است.

پیشینه ی دیابت

دیابت یا بیماری قند یکی از شناخته شده ترین بیماری هاست. پیشینه ی این بیماری به 1500 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد.

جالب است بدانید این بیماری اولین بار در هندوستان و با تجمع مورچه ها اطراف ادرار فرد دیابتی کشف شد.

در اوایل قرن ۱۹ با خارج کردن لوزالمعده یک سگ، علائم پرنوشی، پر ادراری و پر خوری نمایان شد و چند روز بعد منجر به اغما و مرگ سگ شد. در همین قرن ۱۹ بود که اولین دستگاه تست شیمیایی تشخیص قند در ادرار تولید شد.

پس از آن در قرن ۲۰ برای اولین بار انسولین از لوزالمعده انسان توسط دو دانشمند کانادایی به نامهای، چارز پرتزو و بان تینگ استخراج شد.

تفاوت دیابت نوع یک و دیابت نوع دو

این بیماری انواع مختلفی دارد که دو نوع شایع آن دیابت نوع یک و دیابت نوع دو می باشد.

دیابت نوع یک را می توان یک نوع بیماری خود ایمنی در نظر گرفت چراکه در حقیقت در اثر تخریب سلولی  سلول های بتا در پانکراس اتفاق می افتد. به همین دلیل مقدار هورمون انسلین در بدن که توسط پانکراس آزاد می شود، کاهش یافته و بیمار نیازمند انسولین خارجی می شود.

در دیابت نوع دو که 90 – 95 % از بیماران دیابتی را شامل می شود، بدن نسبت به عملکرد انسولین مقاوم شده و انسولین نمی تواند وارد سلول ها شود و اعمال طبیعی خود را انجام دهد. این بیماران نیاز به مصرف دائمی انسولین ندارند. این نوع از دیابت در افراد چاق بیشتر دیده می شود.

میان وعده مهم ترین وعده ی غذایی برای دیابتی ها

یکی از نکات مهم در مورد دیابت این است که این بیماری را میتوان با تغذیه ای مناسب کنترل کرد تا فرد مبتلا مانند یک فرد سالم به روال زندگی خود ادامه دهد.

تغذیه ی دیابتی ها برخلاف تصور عام فقط شامل نخوردن قند و شیرینی نمی شود. انتخاب غذایی بسیار مهم است. و هیچ چیز کاملا محدود نیست. حتی آیتم هایی که در فکر شما جزء بدترین ها می باشند، به مقدار کم قابل مصرف هستند.

نکته ی مهمی که در ژیم غذایی افراد دیابتی وجود دارد این است که رژیم این افراد شامل 6 وعده ی غذای است یعنی 3 وعده ی اصلی و 3 میان وعده. شاید جالب باشد بدانید که این میان وعده ها نقش اساسی ای را در تنظیم قند خون افراد دیابتی دارند ولی از طرفی به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از میان وعده های صنعتی مثل چیپس، انتخاب یک میان وعده ی مناسب برای افراد دیابتی شاید یک معضل اساسی باشد. در ادامه  چند مورد از میان وعده های مفید برای افراد دیابتی را ذکر خواهیم کرد.

مزایای مصرف آجیل در بیماران دیابتی

آجیل ها خوشمزه و در عین حال مغذی هستند.

همه ی انواع آجیل ها شامل فیبر و مقدار کمی کربوهیدرات قابل هضم هستند، گرچه مقدار آن در آجیل های مختلف متفاوت است.

در اینجا مقادیر کربوهیدرات قابل هضم در هر 28 گرم از آجیل های مختلف ذکر شده:

بادام : 2.6 گرم

بادام زمینی: 1.4 گرم

فندق: 2 گرم

ماکادمیا: 1.5 گرم

پسته: 5 گرم

گردو: 2 گرم

تحقیقات بر روی انواع مختلف آجیل نشان داده است که مصرف منظم آن می تواند التهاب و قند خون و LDL را کاهش دهد.

در یک آزمایش، افراد دیابتی که به مدت یک سال در رژیم غذایی شان روزانه 30 گرم گردو مصرف کردند؛ وزن کم کرده و شاخص های بدنی بهتری داشته و همچنین تجربه ی بی نظیری در کاهش سطح انسولین داشتند.

این یافته ها مهم اند چراکه افرادی که دیابت نوع دو دارند معمولا دارای سطح انسولین بالاتری هستند که این امر منجر به چاقی می شود.

علاوه بر این، بعضی از محققان معتقدند که سطح بالای انسولین خطر ابتلا به بیماری های جدی مثل سرطان و آلزایمر را افزایش می دهد.

همچنین تحقیقات نشان داده است که مصرف بادام به کنترل قند خون در بیماران دیابتی کمک میکند. در یک تحقیق، 58 نفری که در 24 هفته هر روز در رژیم غذایی شان بادام داشتند، 3% کاهش را در میزان قند خونشان تجربه کردند.

در مطالعه دیگری، 20 بزرگسال دیابتی که برای 4 هفته روزانه 60 گرم بادام مصرف کردند، 9% کاهش سطح قند خون را تجربه کردند.

توانایی بادام در تثبیت سطح قند خون احتمالا به دلیل ترکیب فیبر، پروتئین و چربی های سالمی است که در این دانه وجود دارد و همه ی آنها نقش مهمی را در مدیریت و کنترل این بیماری بازی می کنند.

میوه های خشک و دیابت

علاوه بر آجیل مصرف کنترل شده میوه های خشک مثل کشمش، توت، انجیر و خرما به تنظیم قند خون دیابتی ها کمک شایانی می کند.

به عنوان مثال کشمش سرشار از فیبر، پتاسیم و سایر ترکیبات گیاهی سالم است.

از طرفی این میوه ی خشک دارای شاخصه گلیسمی متوسط  و شاخصه انسولین کم است. این به این معنی است که کشمش نباید موجب افزایش شدید قند خون و یا سطح انسولین بعد از غذا شود.

تحقیقات نشان داده که مصرف کشمش می تواند موجب :

• کاهش فشار خون
• بهبود کنترل قند خون
• کاهش شاخص های التهابی و کلسترول خون
• باعث افزایش احساس سیری

شود و تمام این عوامل منجر به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی خواهد شد.

دیابت در جامعه امروز

از آنجایی رژیم های غذایی مدرن سرشار از نشاسته و قند است، میزان ابتلا به این بیماری در جهان روز به روز در حال افزایش است. این بیماری شایع ترین بیماری غدد در جهان و عامل مرگ 4 میلیون نفر در سال است.

نکته قابل توجه در این بیماری این است که از هر 4 فرد دیابتی یک نفر نمی داند که دیابت دارد. هر 10 ثانیه یک نفر در جهان به دلیل عدم آگاهی از دیابت و روش کنترل آن جانش را از دست می دهد.

از این رو باید در هر وعده ی غذایی کالری و قند آن را مدنظر بگیریم و بعد از 20 سالگی چکاپ سالیانه را انجام دهیم و ورزش را وارد عادت های زندگی مان کنیم.