زرشک یکی از گیاهان و مواد بسیار مقوی و عالی می باشد که ویژگی های بی شماری دارد. این ماده فوق العاده می تواند برای بدن شما خواص مختلفی داشته باشد که بهتر است آن ها را به بهترین شکل ممکن مورد بررسی قرار دهید. به همین در ادامه این مقاله می خواهیم خواص زرشک و مضرات مصرف آن را برای شما مورد بررسی قرار دهیم؛ تا بتوانید به خوبی با زرشک آشنا شوید.
آشنایی با زرشک
زرشک یکی از شناخته شده ترین گیاهان بومی در ایران و منحصرا خراسان می باشد. زرشک درختچه ای تیغدار به طول ۱ تا ۵ متر است.چوب آن به رنگ قرمز،قهوه ای یا زرد رنگ است. انتهای بهار و ابتدای تابستان فصل شکوفه دادن بوته زرشک است.
کشورمان بزرگترین تولید کننده زرشک جهان است. خراسان جنوبی ۹۷ درصد از زمین هایش زیر کشت زرشک است .این استان ۹۵ درصد از زرشک دنیا را تولید می کند.
زرشک اروپایی به خاطر خواص دارویی آن همیشه مورد احترام بوده است. زرشک علاوه بر مصارف غذایی، خاصیت دارویی قوی ای دارد و به دلیل همین تاثیر قوی دارویی ممکن است مضراتی را برای افراد خاص داشته باشد که در ادامه درباره فواید و همچنین خطرات ناشی از مصرف آن صحبت خواهیم کرد.
تاریخچه زرشک
این گیاه ژله ای و ترش تاریخچه ای طولانی دارد. بسیاری از ایرانیان از این خشکبار به عنوان افزودنی ثابت همراه با بسیاری از غذا ها استفاده می کنند.
ترکیب این گیاه با تخم رازیانه در گذشته مورد استفاده بسیاری از فراعنه به منظور درمان طاعون بود. در دوران معاصر نیز بسیاری از سرخ پوستان آمریکایی از خواص درمانی این گیاه بهره می گیرند.
استفاده از این گیاه که در گروه خشکبار قرار می‌گیرد در طب سنتی ایران رواج داشته است. وجود مقدار زیادی ویتامین B در این میوه باعث جلوگیری از ابتلا به بیماری سرماخوردگی می شود. بنابراین با قرار دادن این میوه در برنامه روزانه غذایی خود به عنوان یک خشکبار می توانید باعث پیشگیری از بیماری های متعددی شوید.
خواص زرشک
جالب است بدانید که علاوه بر میوه ی این گیاه، ریشه، پوست و برگ درخت آن نیز خاصیت درمانی دارد. این گیاه حاوی آلکالوئید های مفیدی بوده که معروف ترین آن بربرین است. برخی از خواص زرشک را در ادامه بررسی می کنیم.
کنترل دیابت و کاهش وزن
بربرین موجود در انواع زرشک باعث کارکرد بهتر انسولین در خون و در نتیجه کاهش قند خون می شود. تحقیقات نشان داده است که اگر زرشک با خارمریم مصرف شود باعث تثبیت قند خون و درمان دیابت می شود. از طرفی این گیاه، چربی موجود در خون را پاک می کند و علاوه بر کاهش چربی خون، موجب کاهش وزن می شود.
خواص زرشک برای سلامت قلب
بر اساس مطالعات انجام شده بربامین (ترکیب فعال موجود در زرشک) از قلب در برابر آسیب ایسکمی (کم خونی موضعی) محافظت کرده و خون رسانی مجدد را انجام می دهد. همچنین این ترکیب انقباض عضلات قلب را با افزایش حساسیت به کلسیم (ماده معدنی که انقباض عضلات را تنظیم می کند) تقویت می کند. از طرفی بربرین موجود در زرشک باعث تقویت گردش خون در بدن شده و ضربان قلب را تنظیم می کند و در واقع این ماده به صورت عامل ضدآریتمی برای قلب عمل می کند.
علاوه بر این، کلسترول خون را کاهش داده و درکل خون را از هرگونه مواد مضر صاف می کند و به حفظ سلامت قلب کمک می کند.
تأثیر جادویی خواص زرشک در بیماری های گوارشی
زرشک که یک نوع خشکبار شناخته می شود، تأثیر قابل توجهی بر روی دستگاه گوارش و در کل دستگاه های داخلی بدن می گذارد. از خواص بی نظیر زرشک می توان به درمان بواسیر، یبوست، بی اشتهایی، اسهال( به خصوص اسهال هایی که بر اثر مسمویت غذایی به وجود می آیند) و سو هاضمه اشاره کرد.
جالب است بدانید بربرین موجود در زرشک به ترشح صفرا کمک کرده و علاوه بر تصفیه ی مواد سمی از جمله کلسترول اضافی که در کیسه ی صفرا جمع می شود، به عنوان یک ملین عمل کرده و باعث عملکرد بهتر دستگاه گوارش می شود. این گیاه بهترین دارو برای درمان کیسه ی صفرا می باشد.
لازم به ذکر است که این گیاه به علت داشتن اسید های آلی برای درمان سنگ کلیه مناسب است.
از طرفی از آسیب های کبدی ناشی از ماده ی شیمیایی سمی به نام تتراکلرید کربن جلوگیری کرده و به در مان یرقان و زردی کمک می کند.
شفافیت و شادابی پوست
از فواید دیگر بربرین موجود در این گیاه، ضد باکتری و میکروب کش بودن آن است. به همین دلیل از بروز آکنه، جوش ها و التهاب های پوستی جلوگیری می کند. علاوه بر این زخمهای ناشی از سوختگی را تسکین می دهد و موجب روشنی و شفافیت پوست می شود.
زرشک منبع سرشاری از ویتامین C و گروه B
زرشک سرشار از ویتامین C می باشد که علاوه بر اینکه باعث حفظ سلامت لثه و دندان می شود برای درمان بیماری اسکوربورت(یک نوع بیماری خونی ناشی از کمبود ویتامین C) مفید است. همچنین این گیاه به دلیل وجود ویتامین های گروه B به ویژه B1 و B2 باعث افزایش سیستم ایمنی بدن شده. نشاط آور و ضد افسردگی است و حالت های عصبی و پرخاشگری را در افراد کاهش می دهد.
اگر می خواهید یک زرشک مرغوب تهیه کنید و از خواص آن بهره مند شوید می توانید هر یک از انواع زرشک را از فروشگاه اینترنتی برادران حسینی خریداری کنید.
خواص زرشک برای درمان سنگ کلیه
یکی دیگر از خواص بسیار خوبی که زرشک دارد درمان و بهبود عملکرد کلیه و سنگ کلیه می باشد. بهتر است این موضوع را بدانید که زرشک در تصفیه کنندگی و ضد عفونی کننده خون نقش بسیار مهمی ایفا می کند؛ به همین دلیل برای افرادی که مشکلات کلیوی دارند مصرف زرشک پیشنهاد می شود.
خواص زرشک برای درمان سرما خوردگی
یکی از بیماری های بسیار رایج در بین کودکان و بزرگ سالان سرما خوردگی می باشد. روش ها و داروی های بی شماری برای درمان این بیماری وجود دارد اما بهتر است بدانید یکی از روش های طبیعی که می تواند تاثیرات بسیار مطلوبی بر روی این بیماری داشته باشد استفاده از زرشک می باشد. زیرا زرشک با داشتن مقادیر ویتامین B می تواند برای پیشگیری این نوع بیماری مناسب باشد.
مصرف زرشک برای دندان ها
اگر دندان های شما دچار مشکلی شده است و یا می خواهید التهاب دندان های خودتان را درمان کنید از خواص زرشک بهره مند شوید. باید بدانید با مصرف زرشک می توانید به خوبی مشکلات مربوط به دندان مانند التهابات را تا حد مناسبی کاهش دهید این امر به دلیل وجود بربرین در این ماده خوراکی می باشد.
استفاده از زرشک به عنوان یک خوراکی آرامش بخش
اگر به دنبال یک خوراکی برای تسکین اعصاب و آرامش هستید می توانید از زرشک استفاده کنید. آب زرشک می تواند خواص بی نظیری برای آرامش اعصاب شما داشته باشد.
موارد استفاده از زرشک
انواع زرشک ها دو گونه متفاوت دارند:دانه دار و بی دانه، این دو گونه به شیوه های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثلا رب زرشک که عصاره ای غلیظ شده از زرشک محسوب می شود را به عنوان چاشنی مطبوعی برای ترش تر کردن خورش های ترش استفاده می کنند. گاهی هم برای طعم دار کردن مرغ مقداری از این رب را به سس آن اضافه می‌کنند، همین امر باعث می‌شود که طعم ترش آن به عنوان محرکی برای میل به غذا محسوب شود.
هشدارهایی درمورد مصرف زرشک
همان طور که قبلا ذکر شد تاثیر این گیاه در بدن شدید است و با وجود اینکه تداخل آن با داروهای شیمیایی و گیاهی تایید نشده اما بهتر است با داروهایی که در دسته ی آنتی بیوتیک ها، ضدانعقادها، داروهای دیابت، داروهای فشار خون، آنتی هیستامین ها و یا دیورتیکها قرار می گیرند استفاده نشود و یا قبل از مصرف با پزشک مشورت شود.
باید توجه داشته باشید که مصرف زرشک برای نوزادان توصیه نمیشود زیرا به علت وجود بربرین احتمال دارد عملرد کبد را در خردسالان با اختلال مواجه کرده و موجب زردی شود؛ از این رو مادران شیرده نیز نباید از این گیاه استفاده کنند زیرا اثرات زرشک از طریق شیر به نوزادانشان منتقل می شود.
مصرف آن برای زنان باردار نیز توصیه نمی شود زیرا مصرف آن باعث انقباضات رحم و سقط جنین می شوند.
عوارض جانبی در مصرف زیاد زرشک
اگر می خواهید از زرشک استفاده کنید باید بدانید که مصرف درست آن هیچگونه خطری برای شما ندارد ولی باید بدانید اگر بیش از اندازه زرشک مصرف کنید مشکلاتی ممکن است برای شما ایجاد شود، از جمله نکات قابل توجه دیگر این است که زیاده روی در مصرف زرشک باعث مسمومیت شده و موجب شوک، خونریزی بینی، تهوع، استفراغ، کاهش فشارخون، دشواری تنفس، کاهش ضربان قلب، کنفوزیون (نوعی حالت گیجی و کاهش هوشیاری) و آسیب بالقوه به کلیه شود. همچنین به یاد داشته باشید که مصرف زرشک برای نوزادان و خردسالان مناسب نیست و همچنین خانم های باردار بهتر است از زرشک استفاده نکنند.
نتیجه گیری
در این مقاله سعی کردیم به خوبی خواص زرشک و مصرات آن را برای شما مورد بررسی قرار دهیم. باید بدانید که این ماده در کنار تمامی مزایا و ویژگی های خوبی که دارد می تواند مضراتی هم به همراه داشته باشد، که باید به آن ها هم توجه ویژه ای داشته باشید.
