پسته یکی از محبوب ترین مغزها در بین آجیل هاست. پسته همان آجیلی ست که همیشه در مناسبت های مهم و سنتی ایرانی مثل عید نوروز و بلند ترین شب سال یعنی یلدا نقش پررنگ و ویژه ای دارد. این محبوبیت نه تنها در ایران که در خارج از ایران هم مشهود است چراکه بیشترین میزان صادرات در بین آجیل ها متعلق به پسته می باشد. این محبوبیت باعث افزایش تقاضا و در نهایت افزایش قیمت آن شده و یکی از دلایل اینکه پسته جز گران ترین مغزهای دنیاست، شهرت و تقاضای زیاد آن در سراسر دنیاست. در این مقاله سعی کرده ایم راهکارهایی را برای جلوگیری از کرم زدن پسته بیان کنیم. همچنین در ابتدا می خواهیم دلایل خراب شدن پسته را بیان کنیم.
چندین دلیل خراب شدن پسته
چندین دلیل وجود دارد که ممکن است باعث خراب شده پسته شود.در اینجا آنها را بیان می کنیم:
نور و اکسیژن
آجیل دارای چربی است؛ بنابراین اگر در معرض هوا واکسیژن قرار بگیرد باعث می شود تا خراب شده و بوی بدی بگیرد.
موجودات ریز مانند حشرات
در درون پسته مواد مغذی وجود دارند که باعث می شوند موجودات ریز به آنها روی بیاورند. بهتر است برای جلوگیری از این مشکل، پسته را در یخچال نگاه داریم.
کپک زدن
اگر پسته در معرض رطوبت هوا قرار بگیرد، دچار کپک زدگی می شود.
آفت پسته
پسته یکی از حساس ترین مغزها در بین آجیل هاست. جالب است بدانید نگهداری این دانه برای جلوگیری از آفت زدگی قبل از باردهی درخت پسته شروع می شود. پروانه ی میوه خوار پسته یک حشره ی دو نسلی است. در دوره ی اول با تشکیل میوه های ریز در اوایل بهار، این آفت تخمک گذاری را شروع کرده و در دو هفته ی بعد لارو ها از تخم بیرون اومده و از میوه های تازه تشکیل شده یا به اصطلاح جنین میوه ها تغذیه می کنند. هر لارو این قابلیت را دارد که میوه های زیادی را تخریب کند و آسیب زیادی به باغات پسته وارد می کند.
لارو بعد از اینکه مراحل رشد خود را تکمیل کرد خود را به تنه های محکم درخت رسانده و در بین پوسته های درخت و یا خاک نرم گیاه شفیره تشکیل می دهد.
لارو های نسل دوم در اوایل تیر ماه بر روی گیاه دیده می شوند و این بار میوه ی بالغ درخت را مورد حمله قرار خواهند داد به طوری که بر روی پوست پسته تخمک گذاری می کنند و بعد از مدتی به پوست آن نفوذ کرده و از بافت میانی آن تغذیه می کنند.
لارو های نسل دوم خسارت بیشتری به باغات پسته وارد می کنند چراکه علاوه بر اینکه بافت اولیه ی پسته را از بین می برند، فضولات لارو ها بر روی بافت سفید استخوانی پسته لکه های تیره ای بر جای می کذارد که از زیبایی و اعتبار پسته می کاهد به غیر از این این لکه های سیاه که بر روی بافت سفیر پسته ایجاد می شود زمینه را برای قارچ آفلاتوکسین در پسته فراهم می کند.
قارچ ها در پسته
آفلاتوکسین یک سم خطرناک و مضر است که از تشکیل قارچ در پسته تشکیل می شود. گرچه پروانه ی میوه خوار نیز در تشکیل این سم بی تاثیر نیست چراکه نسل دوم لارو این حشره که بر روی لایه ی میانی تخمک گذاری می کند قارچی به نام ساپروفیت بر روی جنین تشکیل می شود که زمینه ساز سم آفلاتوکسین است. این سم خطرناک سبب بروز بیماری های مهلکی همچون انواع سرطان خصوصا سرطان کبد می شود.
از آنجایی که بسیاری از ما به طور عمده در ایران آجیل را به صورت فله خریداری می کنیم، بسیاری از پسته های موجود در بازار مورد تست سم آفلاتوکسین قرار نگرفته اند و این تست بیشتر بر روی پسته ای بسته بندی انجام می شود.
ولی برای آگاهی از سالم بودن پسته باید به دو نکته توجه شود : ابتدا پوسته ی آن را چک کرد تا حاوی لکه های سیاه رنگ فضولات پروانه ی میوه خوار پسته نباشند و دوم اینکه مغز آن لکه های سیاه رنگی که نشانه وجود قارچ و سم آفلاتوکسین است را نداشته باشد. اگر لکه های سیاه رنگ را بر روی پوست سخت پسته مشاهده کردید بهتر از از خرید آن منصرف شوید چراکه به احتمال قوی علاوه بر افت زدگی دارای سم آفلاتوکسین نیز هست.
آفت انبار پسته
ساخت غیر اصولی و غیر استاندارد انبار ها در ایران برای میوه ها و دانه هایی حساسی مثل پسته بسیار زیان آور است. در واقع علت اصلی داشتن یک انبار مناسب با تهویه ی عالی برای مغزی مثل پسته این است که پنجاه درصد آن از چربی تشکیل شده و به همین دلیل یک طعمه ی بسیار مناسب برای ورود هر گونه آفت یا حشرات آماده می کند. یکی از عمده حشراتی که به آفت انبار معروف است و خسارات زیادی به انبار پسته می زند شب پره ی هندی می باشد.
اما خبر خوب این است که با رعایت نکات لازم و استاندارد سازی انبار ها می توان به راحتی از این آفت زدگی پسته جلوگیری کرد. نکاتی مثل خشک کردن پسته قبل از انبار کردن، تهویه مناسب و ایجاد هوای خشک و خنک در سوله و قرار دادن پسته در کیسه ها و گونی های تمیز و استریل به شدت می توانند بر روی انبار سالک پسته تاثیر گذار باشند.
